Suprotstavljeni u ratu Ujedinjeni u miru

Večna kuća ratnika, znanih i neznanih

Spisak svih ratnika sahranjenih u Spomen kosturnici poginulim ratnicima 1912-1918.

Jedan od glavnih zadataka ženske sekcije FIDAK-a bila je briga o vojničkim grobljima. Budući da je čačanski ogranak ove organizacije osnovan veoma brzo nakon onog centralnog u Beogradu, čačanske članice su se odmah dale na posao. Vredno i predano su obilazile lokacije oko Čačka za koje se znalo da na njima počivaju ostaci poginulih i preminulih ratnika. Sakupljale su dostupnu dokumentaciju i pravile spiskove u kojima je beleženo sve što su uspele da saznaju o svakome od ratnika ponaosob. Beležena su imena, godine rođenja i smrti, činovi, mesto porekla, pripadnost određenoj jedinici... Sve ove podatke unosile su u centralni, rukom pisani, spisak čiji original stoji sačuvan u Međuopštinskom istorijskom arhivu Čačka. Moguće je da neka od imena nisu sačuvana u originalnom obliku zbog grešaka u transkripciji, ali postojeći podaci ipak predstavljaju dovoljnu osnovu za sve koji žele da pronađu svoje pretke.

Spisak sačuvan za večnost
Na izložbi koju je 2014. godine priredio čačanski Arhiv, povodom obeležavanja 100 godina od izbijanja Velikog rata i 80 godina od otkrivanja Spomenika, javnosti je predstavljen originalni rukom pisani spisak kao i njegova prekucana verzija. Priređivači izložbe su se trudili da što vernije prenesu zapisane podatke, uprkos poteškoćama na koje su nailazili zbog starosti dokumenata i povremeno nečitkih slova. Zahvaljujući ovom trudu, danas imamo sačuvana imena 922 ratnika. Srpskoj vojsci pripadalo je 652 vojnika, iz svih pukova srpske vojske. Čačanske opšta i vojna bolnica primale su na lečenje ranjenike iz cele zemlje, a takođe su lečile i ranjene pripadnike neprijateljske armije. Čitajući spisak pronalazimo vojnike iz Češke, Ugarske, Austrije, Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Nemačke, Bugarske, Italije, Moravske, Galicije, Bukovine, kao i sa teritorije Vojvodine. Nažalost, za neke od vojnika sahranjenih u zajedničkoj grobnici nikada nisu pronađeni podaci o njihovom identitetu. Svi oni, znani i neznani, sada zajedno počivaju u miru, podsećajući nas na to da smo, na kraju, svi samo ljudi i da imamo mnogo više sličnosti i zajedničkih osobina nego razlika. Te razlike jesu ono što svakoga od nas čini posebnim, a o našoj širini govori spremnost da ih prihvatimo kod drugoga.